Keklik

KEKLİK

Vücut uzunluğu 33 cm’ dir. Renk yanlarda beyaz üzerine siyah bantlıdır. Gerdan beyaz renkli, diğer kısımlar gri ya da gri – kahverengidir. Doğal yaşama ortamı dağlık ve kayalık bölgelerdir. Ülkemizin hemen her yerinde kınalı keklikler bulunur. Kınalı keklikler doğada genellikle monogramdırlar. Ancak iki eşlilik yani bir erkeğin iki dişi ile bir aile kurması olayına populasyonda % 10 oranında rastlanabilmektedir. Evcil ortamda bu özelliklerin geliştirilmesi, yani bir erkeğin çok sayıda dişi ile birleştirilerek başarı elde edilmesi olasıdır. Doğal kuluçkada yumurtalardan 24 günde yavru çıkar. Yavrular 7-10 gün içinde uçmaya başlar.

Yavrular ana veya baba ile ya da her ikisi ile birlikte yuvayı terk ederler. Birkaç gün sonra da başka çiftlerin yavruları ile birleşerek 30-50 bireylik bir sürü oluştururlar. Bu sürüye erginlerden bir ya da 3 keklik liderlik yapar. Kimi zaman sürülerin büyüklüğü 100’ü geçer. Bu durumda liderlerin sayısı da 10 kadar olabilir.

Keklikler Orta Avrupa koşullarında Mart başından Ağustos ortasına kadar 10-20 kadar, ortalama 15 yumurta yaparlar ve bu süre içinde kuluçkaya yatarlar. Yumurtalar renk bakımından çok çeşitlik gösterir. Açık sarıdan gri kahverengine, beyazdan gül kırmızısına kadar değişik renkte yumurtalara rastlanır.

Yayılma Alanları
Güneydoğu Balkan Yarımadasından, Küçük Asya, Yakın doğu ve İran’a, Himalayalardan Güney Mançurya, Çin, Türkistan ve Moğolistan’a kadar yayılma alanı olan 14 ırkı vardır. Batı Amerika, Yeni Zelenda ve Havai’ de başarı ile yetiştirilmektedir. Türkiye’nin hemen her yöresinde bulunur. Güney Ege adaları ve Kıbrıs’ta yaşamaktadır. (Çizelge 10)

ÖZELLİKLERİ
Orta büyüklükte, güzel görünüşlü, çok tanınan ve sevilen bir av kuşudur. Erkek ve dişisinin görünümleri genel olarak aynıdır. Başın üzeri açık kurşuni, alın daha açık renklidir. Burun kısmından başlayan, göz ve kulaktan geçerek boynun iki yanından inen ve gerdanın altında birleşen siyahi bir kolye başını süsler. Gerdan krem rengi, kirli beyazdır. Kulak tüyleri kahverengidir. Göğüs açık kiil rengi, karın kısmı koyu krem veya çok açık kahverengi-beyazdır. Ense ve sırtı erguvanı gri-kahverengidir. Omuz tüyleri daha parlak morumsu, üzeri açık renk lekeli ve harelidir. Gövdenin yanlarında kanatları saklayan uzun koyu renkli tüyler enine siyah-beyaz bantlı, uçları koyu kızıl kahverengidir. Kanatlan kapalı durduğunda bu tüyler siyah-beyaz ve kahverengi olmak üzere, 9-10 şerit oluşur. Kuyruk altı örtü tüyleri kiremit rengidir.

Gaga kalınca, üst gaga aşağı doğru hafifçe kıvrıktır. Gaga, göz çevresi ve ayaklar kırmızıdır. Erkeklerin ayağında “mahmuz” tabir edilen kıkırdaksı bir çıkıntı bulunur. Yaşama Ortamlarına göre açık veya koyu, büyüklükleri de farklı olabilir. Boylan 33 cm civarındadır. Sert ve seri kanat vuruşlarıyla uçar. Kuvvetli bir kanat gürültüsü ile her yöne havalanabilir. Biraz yükseldikten sonra kanatlarını gererek ve ara sıra çırparak düz uçuşa geçer. Özellikle erkekleri fırlarken “vjıjjık-vıjjık-cık cık” sesi çıkarır. Sabah ve akşam üstleri ve sürü dağıldığında toplamak için “gak gak gak guvak”, “gak guvak” diye öterler. Erkeklerin sesi toktur. Dişilerin ise daha incedir. Palazlar “çır çırık-çırık çırak” diye öterler, yerde daha hızlı yürürler.

Çok yağış almayan, yarı kurak ve kurak bölgelerde, çalı ve otlarla kaplı yamaçlarda, vadilerde ve yüksek tepe-lerde ekili alanlar ve bağların çevresindeki kayalı, taşlı arazilerde sürüler halinde yaşarlar. Bazen birkaç aile birleşerek 30′luk halla 50′lik sürüler oluştururlar. Monogamdırlar. Hava şartlarına bağlı olarak şubat veya mart başında çift çift ayrılarak eşleşirler. Havaların sıcak gittiği yıllarda bu eşleşme ocak ayında bile olur. Dişiler çalılar arasında, kaya diplerinde, toprakta basit bir yuva yapar ve 12-16 yumurta yaparlar. Kuluçka süresi 24 gündür. İki haftalık yavrular palaz tüylerini düzmeye başlayınca ilk kısa uçuşlarını yaparlar. İlk dört hafta sadece böcekler, kurtlar, larvalar ve karınca yumurlalaı ı ile beslenirler. Besinlerini taneler, tohumlar, körpe filizler, tomur cuklar ve böcekler oluşturur.

Yurdumuzun Karadeniz sahillerinin çok yağışlı sık ormanları ile Marmara – Ege ve Akdeniz Bölgesi’ndeki düz ovalar dışında hemen hemen her yerinde bulunur. Tahıl ekili yükseltiler ideal yaşam ortamıdır. Doğu Anadolu’da 10-15 km’lik göçler yaparlar. Kışı, daha ılıman bölgelerde, az kar tutan vadilerde geçirmek için yaptıkları bu göçe “sökün” denir.